Magisch meditatieve mandala’s (FDC 812)

/in /door

Zes caleidoscopen in 2D raamwerk van een postzegel

Haarlem, 31 augustus 2020. De caleidoscoop is een cilinder bedekt met spiegels en een compartiment met kleurrijke voorwerpen. Met het draaien van de koker ziet de kijker via een kijkopening een ‘taartvorm’ die bij elke beweging verandert. Zo’n afbeelding heet ook een mandala. PostNL heeft zes postzegels ontworpen met 2-dimensionale caleidoscopen. De Nederlandse Vereniging van Postzegelhandelaren (NVPH) ontwierp speciaal voor deze zes hypnotiserende afbeeldingen een eerstedagenvelop. De postzegels en de eerstedagenvelop zijn vanaf 14 september verkrijgbaar.

Evenwicht

Het postzegelvel Caleidoscoop is volledig gevuld met kleurrijke symmetrische patronen zoals die ook te zien zijn door een caleidoscoop. Een kleurrijk lijnenpatroon is aan de linkerkant van de eerstedagenvelop gezet waarmee symmetrie in kleur met de postzegels ontstaat. Symmetrie speelt een belangrijke rol in de natuur. We vinden haar terug in de rangschikking van bloemblaadjes en bijvoorbeeld ook in de wijze waarop elementaire deeltjes, zoals kristallen, zijn geordend. Het is daarom vast geen toeval dat mensen symmetrische vormen aantrekkelijk vinden; het brengt ons in evenwicht.

Mooie vorm om naar te kijken

Het woord caleidoscoop is een samenvoeging van Griekse woorden met de betekenis: ‘Mooie vorm om naar te kijken’. De caleidoscoop is in 1817 door Sir David Brewster (1781-1868) uitgevonden. Whizzkid Brewster was tien jaar toen hij zijn eerste telescoop bouwde; op zijn twaalfde vertrok hij naar de universiteit. De caleidoscoop was in eerste instantie bedoeld als wetenschappelijk instrument voor onderzoek naar de breking van licht met behulp van spiegelsymmetrie. Brewster kwam later pas met het idee om het als speelgoed op de markt te brengen. Een caleidoscoop wordt gemaakt met twee of meer spiegels. Door de spiegels onder een hoek van 60 graden te zetten, ontstaat een soort taartvorm met een even aantal ‘taartpunten’ als beeld. In een koker worden aan de ene doorschijnende zijde gekleurde voorwerpen geplaatst en via een kijkopening aan het andere uiteinde van de buis kan de kijker talloze symmetrische samenstellingen zien.

Over de eerstedagenvelop

In de postzegelhandel waren vroeger de enveloppen zonder zegels los te koop. Verzamelaars frankeerden ze en stuurden ze (in een omslag) naar de PTT, om ze daar op de dag van uitgifte af te laten stempelen. Na 1960 gingen steeds meer verzamelaars de enveloppen ‘blanco’ (zonder adres) verzamelen. Oudere eerstedagenveloppen zonder adres zijn schaars en een interessante investering. Sinds [jaartal] ontwerpt de NVPH jaarlijks zo’n twintig eerstedagenveloppen passend bij de postzegelserie. Ze zijn een geliefd verzamelobject voor themaverzamelaars en verzamelaars van specifieke postzegelontwerpers en zijn ook los verkrijgbaar.

Gevleugelde woudbewoners bezegeld (FDC 811)

/in /door

Zwartkoppigen, rood gekuifden, keverprikkers en miereneters op portret

Haarlem, 31 augustus 2020. In de laatste reeks van ‘Beleef de Natuur’ portretteert PostNL tien bos- en heidevogels. Bijna alle geportretteerde vogels staan op de Rode Lijst van broedvogels. Bosvogels gaat het gemiddeld beter af dan vele andere vogelsoorten, echter 87 vogelsoorten (44%) die in ons land broeden staan op de Rode Lijst. Met de uitgave van vier series van tien postzegels geeft PostNL, in samenwerking met Vogelbescherming Nederland, dit jaar aandacht aan enkele bedreigde vogelsoorten. De Nederlandse Vereniging van Postzegelhandelaren (NVPH) ontwierp speciaal voor deze tien postzegels met bos- en heidevogels een eerstedagenvelop. De postzegels en de eerstedagenvelop zijn vanaf 14 september beschikbaar.

Martijn Bulterman, voorzitter van de NVPH: “Op de envelop hebben we een voedende bonte specht geplaatst. De grote bonte specht maakt een opmars in Nederland en is steeds vaker te vinden in bewoonde gebieden. De vogel maakt op iedereen indruk omdat ie er zo ‘exotisch’ uitziet met die rode kop. Deze serie postzegels laat vooral ook zien dat bos- en heidevogels perfect gecamoufleerd zijn. Met af en toe een rood detail – voor ons goed zichtbaar maar voor andere diersoorten niet. Die zien rood en oranje niet.“

Beschikbare oude bomen

De oudere bossen blijken gezonde oorden voor vele diersoorten. De laatste decennia is het aantal dier- en vogelsoorten spectaculair toegenomen. Oude bomen komen beschikbaar en lenen zich uitstekend voor broedparen. Meer ecologisch bosbeheer draagt eraan bij dat soorten zich uitbreiden, maar ook de uitbreiding van recreatiebossen en grienden langs de rivieren zijn geliefde broedplaatsen.

Standplaats Nederland

Er zijn maar weinig vogels die in het woud wonen, waarvan de naam begint met bos. Het zijn er vier om precies te zijn: bosuil, bosruiter, bosrietzanger en boszanger. De bosruiter komt niet meer voor in Nederland, het resterend drietal staat niet op de Rode Lijst, al staat de boszanger op de nominatie. Voor veel bosvogels zijn oude bomen een perfecte nestplaats; vroegtijdige kap van oudere bomen is daarom in veel gebieden een punt van zorg. Vooral standvogels profiteren van de uitbreiding van bossoorten. Zowel in heide- als in bosgebieden.

Verzamelaars

Een gezamenlijke inzet is nodig om de schoonheid van de natuur in Nederland in stand te houden. Met deze derde serie postzegels brengt PostNL een ode aan de verscheidenheid van de natuur in Nederland. Die is veel groter en belangrijker dan wordt gedacht. Deze serie van tien bos- en heidevogels is het vierde vel uit de serie ‘Beleef de Natuur’ 2020. De bos- en heidevogels zijn de laatste vogels in deze ‘postzegel-ode’. Eerder dit jaar verschenen in deze serie Roofvogels en Uilen (januari), Boerenlandvogels (februari) en Kustvogels (juni).