Rondje ballen met mosterd voor op de envelop (FDC 808)
Bitterbal wereldberoemd in Nederland, België, Indonesië en Suriname
Haarlem, 2 juni 2020 – De bitterbal is wereldberoemd in Nederland en de nauw aan Nederland verbonden landen. Deze kleine ronde vleeskroket is de meest geserveerde snack op het terras, in de kroeg, thuis of in de kantine. Sinds april dit jaar staat de bitterbal op de lijst van immaterieel erfgoed van Nederland. PostNL eert dit jaar vijf typisch Nederlandse etenswaren en gerechten door vijf verschillende postzegels uit te brengen. De hekkensluiter van de serie is de bitterbal. De Nederlandse Vereniging van Postzegelhandelaren ontwierp speciaal hiervoor een eerstedagenvelop. De postzegels en de eerstedagenvelop zijn vanaf 15 juni beschikbaar.
De kleine ronde vleeskroket wordt veelal geserveerd samen met een borrel. Een bittertje was dat ooit – vandaar de naam ‘bitterbal’. Bitter is de bal zeker niet, maar wel is het een van de meest populaire snacks van Nederland. Tegenwoordig worden bitterballen in alle varianten gemaakt en verorberd. Eigenlijk is alles lekker in een bitterbal; groente, vis, vlees. Eerdere onderwerpen uit deze serie zijn de rookworst, hagelslag, de wortel en tompouce.
Immaterieel erfgoed
De bitterbal is een afgeleide van de Franse vleeskroket, op zijn beurt een afgeleide van de risolles. In die vorm bestaat het gerecht al sinds de Romeinse tijd. Het recept van de Franse croquet werd door de kok van Lodewijk XIV in 1691 opgetekend in het boek Le cuisinier royal et bourgeois. Naar verluid werden de overblijfselen van de vleesmaaltijd, in de vorm van een ei en gepaneerd, opgediend als bijgerecht. De bitterbal is in deze soort het kleinste gepaneerde vleesragoutballetje. De Tilburgse Bitterballenkoningin Ilona de Wit heeft begin dit jaar een succesvolle aanvraag gedaan om de bitterbal op de lijst van immaterieel erfgoed van Nederland te krijgen.
Krokettenmotie
Het belang van de kroket en de bitterbal wordt in 1993 duidelijk. Jan Peter Balkenende diende een motie in waarin hij pleitte voor een bepaling dat de gemeenteraadsleden recht hebben op een kroket als de raadsvergadering tot na 23.00 uur duurde. Deze motie is aangenomen en is nog steeds van kracht. In de motie is bepaald dat een kroket of gelijkwaardige (vegetarische) snack wordt geserveerd als de vergadering tot na 22.00 uur duurt. In Nederland worden 300 miljoen kroketten per jaar geconsumeerd en minstens evenveel bitterballen. Dat zijn er zo’n 25 per persoon per jaar.
Typisch Nederlands
PostNL besteedt met de postzegelserie Typisch Nederlands dit jaar aandacht aan etenswaren en gerechten die kenmerkend voor ons land zijn. Op deze 5e postzegel staat de bitterbal centraal. Na de rookworst, hagelslag, de wortel en de tompouce, is het nu de beurt aan de bitterbal; hekkensluiter van de serie Typisch Nederlands. Op de eerstedagenvelop heeft de NVPH de mosterd en vlaggetjes erbij betrokken. En voor de liefhebber de receptuur op de envelop gezet.